شنبه 15 آذر 1404
تاریخ : شنبه 17 شهريور 1380
کد 9

تبريز، شهري با بافت مطلوب

بافت مطلوب، به مثابه یکی از اهداف برنامه پنجساله اول شهرداری تبریز

سرانجام در روز يازدهم شهريور، لايحه برنامه 5 ساله شهرداري تبريز تقديم شوراي اسلامي شهر گرديد. يكي از نكات قابل توجه در سخنان شهردار محترم تبريز در اين جلسه، اشاره به چگونگي تخصيص و توزيع بودجه 5 ساله به اهداف ششگانه برنامه بود.
 ترتيب نزولي اين تخصيص به ترتيب به صورت: شهر روان 7/42 درصد، شهر سبز 7/21 درصد، شهر با بافت مطلوب 15/18 درصد، شهر پويا 41/8 درصد، شهر پاك 26/5 درصد و نهايتاً شهر بافرهنگ غنی 64/3 درصد عنوان گرديد.
بنابر اهميتي كه هدف"شهر با بافت مطلوب" در مقايسه با ديگر اهداف اين برنامه دارا مي باشد، و دليل آن نيز بستر و زير ساخت بودن از يك سو و قابل لمس بودن از سوي ديگر است، به توضيحاتي مختصر پيرامون آن پرداخته شده تا ان شاءا... نشانه­اي هر چند كوچك در پيگيري و راهجويي مسير ارزشمند برنامه 5 ساله شهرداري بوده باشد.
شهرها فضاهاي مصنوع انسان ها هستند و ابتدايي­ترين مؤلفه­هاي شكل­گيري هر فضايي، تناسب آن با جنبه­هاي كالبدي و غيركالبدي انسان قلمداد مي­گردد. فضاها نسبت به اينكه در قلمرو خصوصي و عمومي واقع شوند از جنبه­هاي مختلف زندگي انسان تاثير پذيرفته و متقابلاً بر آن اثر مي­گذارند. درست در اين هنگام است كه هر فضايي به تناسب مقياس عملكردي خود، از ويژگي­هاي معين و مشخص برخوردار مي­گردد.
از سوي ديگر مي­دانيم كه شهر به لحاظ كاربردي متشكل از: خيابان، ساختمان و فضاهاي باز مي­باشد. تركيب هاي متنوع و متكثري كه از قرارگيري اين اجزا در كنار همديگر حاصل مي­گردد، واقعيت ديگري را بر چهره شهر رقم مي­زند كه از آن به "بافت شهر" تعبير مي­نماييم.
بافت شهرها نمود فيزيكي نيروهاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي شهرها مي­باشند. بنابراين مهمترين خصيصهٔ آنها در هر صورت، بستگي داشتن به زمان شكل­گيري هر بافت مي­باشد. به عبارت ديگر هر بافت شهري در ظرف مكان و زمان خود در معادلات فعاليتي انسان هاي ساكن در شهر معني و مفهوم پيدا مي­كند. از اين منظر، عبارت"بافت مطلوب" حتماً بايستي در قالب زمان مشخص و براي فعاليتي معين تعريف گردد. بافتي كه براي فعاليتي در يك زماني مناسب بوده است، لزوماً نمي­تواند به صورت مطلق خوب يا بد خوانده شود. بلكه اين سَيَلان و پويايي مستمر شهرهاست كه عناصر فيزيكي آنها را درمي­نوردد و مُهر"باستاني، "قديمي"، "تاريخي" و غيره بر پيشاني آنها حك مي­كند.
و اما در حوزه مطالعات شهري، يكي از موارد قابل مطالعه و واجد اهميت، پرداختن به بررسي رابطه انسان با فضا مي­باشد. در اين حوزه مي­پردازيم به اينكه هر كدام از انسان و فضا چه تأثيراتي بر هم مي­گذارند و چه واكنش­هايي در طول تاريخ نسبت به­ هم نشان مي­دهند. اين نكته­اي اساسي است كه ضرورت توجه به مقوله "بافت" را در شهرسازي آشكار مي­سازد. ما انسان ها در طول زمان بدون اينكه درك محسوسي از مجموعه بافت شهر داشته باشيم، شديداً تحت تأثير آن واقع مي­شويم. به طور مثال، اينكه شهروندي نظم گريز هستيم دقيقاً ارتباط پيدا مي­كند با اينكه اساساً بافتي كه در آن نشو و نما مي­يابيم از هارموني و تناسب لازم برخوردار نيست. و اين زاييدهٔ تداخل نقش ها و فعاليت ها در مجموعه شهر است و اين بها دادن به يك فعاليت خاص مثل حركت روان خودروها در شهر به ازاي كم ارزش جلوه دادن فعاليتي ديگر مثل پياده­رَوي مطمئن در فضاي متناسب با آن مي­باشد. بايستي توجه داشت كه اساس پرداختن به بافت شهري بايد در برنامه­ريزي و اقدام جهت سوق دادن بافت هاي مختلف يك شهر به سمت تناسب آن با فعاليت هاي موجود يا پيش­بيني شده براي آن بافت خاص دانسته شود. و اين به واقع بايد فراتر از توصيف بدون تحليل بافت هاي شهري باشد. بدين لحاظ است كه طرح جامع شهر تبريز اقدام به شناسايي بافت هاي گوناگون آن نموده و به ترتيب تاريخ شكل­يابي آنها را برشمرده است: بافت تاريخي- بافت سنتي- بافت روستايي- بافت سنتي نو بنياد- بافت طراحي شده- بافت حاشيه اي.
هر كدام از بافت هاي ششگانه فوق به لحاظ زمان شكل­گيري و همچنين فعاليت هايي كه در آنها مستقر شده­اند، از ويژگي هايي كاملاً بارز و مشخص برخوردارند. حال، اصلي­ترين رسالت برنامه 5 ساله شهرداري به طور خلاصه اين خواهد بود كه تغييرات سازمان فضايي شهر را در قالب اعمال ضوابط و طرحهاي مصوب اصولي تحت كنترل درآورده و متناسب با فعاليت هاي پيش­بيني شده براي هر بافت يا قسمتي از يك بافت، بر پياده شدن (اجرا شدن) آنها اصرار و ابرام ورزد.

 

  • نوشته شده
  • در شنبه 17 شهريور 1380
  • ساعت 23
  • توسط مدیر سایت
  • ویرایش شده
  • در چهارشنبه 5 ارديبهشت 1403
  • ساعت 12
  • توسط مدیر سایت
نظرات شما
captcha refresh