گستردگي وظايف و فعاليتهايي كه در حوزه هر سازماني به انجام مي رسد و كثرت تعداد مخاطبين آن ، انسجام و سازماندهي ويژه اي را جهت ارتقاء سطح مديريت و بهينه نمودن برنامه ريزي ها در امور زير بنائي را طلب مي كند . بي شك اين امر میسر نمي گردد مگر با دسترسي به اطلاعات جامع ، صحيح و بهنگام كه در چارچوب يك تفكر سيستمي توليد ، آماده سازي و پردازش شده باشد و در كمترين زمان ممكن امكان بهنگام رساني ومبادله آن وجود داشته باشد .
وجود اطلاعات مكاني و توصيفي دقيق ، صحيح و بهنگام در يك پايگاه داده جامع مكان مرجع به همراه تجزيه و تحليل مرتبط ، از مهمترين ابزارهاي برنامه ريزي و مديريت بهينه و از پارامترهي اساسي در جهت رسيدن به توسعه پايدار مي باشد .
گستردگي وظايف و فعاليتهايي كه در حوزه هر سازماني به انجام مي رسد و كثرت تعداد مخاطبين آن ، انسجام و سازماندهي ويژه اي را جهت ارتقاء سطح مديريت و بهينه نمودن برنامه ريزي ها در امور زير بنائي را طلب مي كند . بي شك اين امر میسر نمي گردد مگر با دسترسي به اطلاعات جامع ، صحيح و بهنگام كه در چارچوب يك تفكر سيستمي توليد ، آماده سازي و پردازش شده باشد و در كمترين زمان ممكن امكان بهنگام رساني ومبادله آن وجود داشته باشد .
سيستم اطلاعات جغرافيايي ( GIS ) ، به عنوان علم و فن مديريت اطلاعات مكان مرجع كه شامل سخت افزار ، نرم افزار ، اطلاعات جغرافيايي و الگوريتم هاي تحليل مربوطه مي باشد ، بعنوان يكي كار آمد ترين راه حل هاي مديريت بهينه اطلاعات محسوب مي گردد . اين سيستم همچنين به عنوان يك سيستم حامي تصميم گيري با ارائه آناليز هاي چند منظوره و توليد اطلاعات مفيد و مورد نياز براي مديريت منابع و امكانات سازمان ، كاربران را در انجام بهينه فعاليتها و وظايف محوله ياري خواهد نمود .
GIS دو دسته از اطلاعات را شامل مي شود : اطلاعات توصيفي ( Atrribute ) و اطلاعات مكاني (Spatial ) و اين يكي از امتيازات GIS نسبت به بانكهاي اطلاعاتي موجود مي باشد بطوريكه مي توان با اتصال اين دو سته از اطلاعات در پايگاه اطلاعات رقومي ، امكان ارتباط دوطرفه اي بين اينگونه اطلاعات برقرار نمود يعني با مراجعه به اطلاعات توصيفي به اطلاعات توصيفي به اطلاعات مكاني دست يافت و نقشه ها و مختصات را مشاهده و چاپ نمود و بالعكس . مهمتر اينكه كار تجزيه و تحليل اين دو دسته از اطلاعات را بطور همزمان انجام داد . در صورتيكه اطلاعات جمع آوري شده بر روي فرمها ، تنها اطلاعات توصيفي را شامل مي شود در صورتيكه چنين اطلاعاتي وارد رايانه شود فقط امكان تجزيه و تحليل اطلاعات توصيفي وجود خواهد داشت .
از آنجا كه پويايي يكي از مزاياي مهم GIS مي باشد اين امكان را فراهم مي سازد تا در هر زمان دلخواه آخرين تغييرات صورت گرفته به سيستم اعمال نمود و هميشه اطلاعات بهنگام در اختيار كاربران باشد . همچنين با تئجه به چند رسانه اي بودن GIS امكان ورود و بازيابي اطلاعاتي از قبيل عكس ، فيلم ، صوت ، نقشه ، نمودار ، گزارشات و غيره وجود خاهد داشت .
تهيه نقشه هاي كاربري اراضي با استفاده از تصاوير ماهواره اي
تهيه نقشه هاي كاربري اراضي در مقياس هاي مختلف ، يكي از متداولترين استفاده هاي تصاوير ماهواره اي بشمار مي آيد . مناطق مختلف بدليل موقعيت جغرافيايي ويژه اي كه دارند دستخوش تغييرات وسيعي در زمينه كاربري اراضي شده كه برنامه ريزي ، ملي و آمايشي منطقه را تحت تاثير قرار مي دهد .
تهيه نقشه كاربري اراضي شهري در مقياس 1:5000 و يا 1:10000 با استفاده از تصاوير ماهواره اي جديد يكي از ابزارهايي است كه مي تواند آمار و اطلاعات دقيق و بهنگام را بدست داده و يكي از زير ساختارهاي برنامه ريزي هاي كلان را تشكيل دهد .
بررسي وضيعيت موجود و روند تغييرات فضاي سبز با استفاده از
تصاوير ماهواره اي و GIS
پراكندگي فضاي سبز شهري و توزيع آن در سطح شهر باعث مي شود چنانچه نياز به اطلاعات بهنگام و آگاهي از نحوه توزيع و پراكنش و تعيين حدود و مساحتهاي محدوده هاي فضاي سبز شود ، زمان و هزينه زيادي با توجه به مقياس دقيق مطالعاتي در مقياس شهري ، صر تهيه اين گونه اطلاعات ديناميك شهري كه نقش موثري در برنامه ريزي شهري و رفاه زيستس شهروندان دارند ، ايجاب مي نمايد نسبت به وضعيت فضاي سبز شهري مديران و برنامه ريزان شهري آگاهي داشته و با توجه به محدوديتها و امكانات ، نسبت به برنامه ريزي توسعه اي و اولويت بندي مناطق اقدام نمايند . همچنين با توجه به اينكه چنين اطلاعاتي دائما دستخوش تغيير و تحولات مي شوند لذا هر ساله يا هر چند سال يكبار بايد به هنگام شده بر اساس وضعيت موجود و گذشته ميزان پيشرفت و هماهنگي با اهداف پيش بيني شده ارزيابي و كنترل شوند . از اين رو بهره گيري از روشهايي كه ما را با صرف كمترين زمان و هزينه ممكن به اين هدف برساند مؤثر واقع شده و نسبت به تهيه بانك اطلاعات فضايي و مكاني فضاي سبز شهري كمك شايان توجهي خواهد نمود . از اين رو ملاحظه مي شود با توجه به در دسترس بودن اطلاعات ماهواره اي و نيز اخذ تصاوير ماهواره اي در پريودهاي زماني مختلف و امكانات موجود در موسسه سنجش از دور بصير يزد مي توان به اهداف ذيل با كمترين زمان و هزينه دست يافت :
بررسي توانايي و پتانسيل داده هاي ماهواره در تهيه اطلاعات مكاني فضاي سبز شهري
تهيه لايه هاي اطلاعاتي پايه فضايي مكاني از وضعيت موجود فضاي سبز شهري
بررسي روند تغييرات و شناسايي مناطق حساس و داراي اولويت توسعه اي
تهيه لايه اطلاعاتي فضايي و مكاني اراضي باير و مناسب توسعه شهري
بستر سازي جهت انجام و برنامه ريزي امور فضاي سبز شهري با استفاده از RS & GIS در شهرداري با توجه به گسترش اين نوع فعاليتها
تهيه فتومپ
با ظهور تكنولوژي ماهواره اي و اخذ اطلاعات زميني از فضا افق جديدي در امر تهيه نقشه هاي موضوعي گشوده شد . نقشه بعنوان رسانه اي براي انتقال اطلاعات جغرافيايي و چگونگي تهيه آن ، تا به حال تحولات چشمگيري را به خود ديده است . اين تحولات طيف عظيمي از فن آوري هاي پيشرفته در توليد نقشه تا دستيابي به منابع جديد داده ها را شامل مي گردد. پيشرفت سريع فن سنجش از دور و مساحي زمين با قدرت تفكيك مكاني بالا ، كار تهيه نقشه هاي دقيق را در امور مختلف را تسريع بخشيده است .
امروزه با بهره گيري از رايانه ها كار تهيه و بهنگام سازي نقشه هاي موجود با استفاده از اطلاعات ماهواره اي به سهولت امكان پذير شده است . دسترسي به آخرين اطلاعات جهت برنامه ريزي بهينه و اصولي امري ضروري است . اجراي برنامه هاي اساسي بمنظور توسعه پايدار در بحث مديريت منابع طبيعي و انساني و همچنين مسائل زيست محيطي مستلزم داشتن اطلاعات پايه اي و بهنگام از عرصه هاي طبيعي و فعاليتهاي صورت گرفته بر روي آنها مي باشد . از آنجا كه نقشه ها موجود نمي تواند به تنهايي تمام اطلاعات موجود در طبيعت را به كاربر منتقل كند ، استفاده از تصاوير ماهواره اي بعنوان زمينه نقشه و توليد فتومپ درك بهتري از محيط را براي ما فراهم مي آورد ، همچنين تكراري بودن تصاوير ماهواره اي امكان بروز سازي عكس نقشه هاي تهيه شده را به راحتي ميسر مي سازد .
مكانيابي محل احداث تاسيسات شهري با اسافاده از GIS
يكي از مهمترين مسائل قبل از احداث تاسيسات مختلف مكانيابي مناسب آن مي باشد .
طرحهاي عمراني بدون در نظر گرفتن پارامترهاي مختلف تاثير گذار بر آن مثل قابليت دسترسي آسان ، وضعيت آب و هوايي ، آب و خاك و محيط زيست و ... ميتواند اثرات جبران ناپذيري را بهمراه داشته باشد . بنظر مي رسد در حال حاظر از روشهاي سنتي كه از دقت كافي برخوردار نبوده و زمان و هزينه زيادي را در بر دارد استفاده مي شود . يكي از فناوري هاي جديد كه مي توان از آن جهت بهينه يابي مكان مناسب براي احداث تاسيسات شهري بهره گرفت ، سيستم اطلاعات جغرافيايي ( GIS ) مي باشد . با استفاده از اين تكنيك مي توان پارامترهاي تاثير گذار جهت معرفي بهترين مكان مناسب را به سيستم اعمال و با استفاده از آناليزهاي فضايي نسبت به بهينه يابي مكان اقدام نمود .
تهيه و به روز رساني انواع نقشه در مقياسهاي مختلف با استفاده از تصاوير
در گذشته براي تهيه نقشه از دوربين نقشه برداري و روشهاي برداشت زميني استفاده مي شد . اين روشها نيازمند عمليات ميداني بود كه علاوه بر سختيهاي خود محدوديتهايي از قبيل ارتفاعات و مناطق غير قابل دسترس ، مناطق مرزي ، محدوده هاي آبي و باتلاقي ، ناطق داراي پوشش گياهي ، مناطق برفگير را نيز دارا مي باشد .
با پيشرفت تكنولوژي و با استفاده از فنون عكسبرداري هوايي راهكار مناسبي ارائه شد كه توانست محدوديتهاي گذشته را مرتفع كند .
امروزه با استفاده از تصاوير ماهواره اي داراي قدرت تفكيك متفاوت و همچنين دسترسي سريع و آسان به اينگونه تصاوير مي توان نقشه هايي در مقياسهاي مختلف در زمان كوتاهي توليد كرد . امروزه رشد سريع شهر ها و تغييرات آن نيازمند ، تهيه و به روز رساني نقشه هاي شهري در فواصل زماني كوتاه مي باشد .