يكي از دو ركن اساسي سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي(Geographical Information Systems) «نقشه» است.
يكي از دو ركن اساسي سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي(Geographical Information Systems) «نقشه» است. چنين نقشهاي به روشهاي مختلفي تهيه ميشود.
روش اول، به هنگامسازي نقشههاي موجود ميباشد. اين روش مبتني بر تكنيكهايي مانند اسكن كردن و رقوميسازي است و عموماً زمان بر و هزينه بر هستند. با توجه به اينكه آخرين نقشه هاي تهيه شده براي تبريز مربوط به 10 سال قبل ميشود و وجود برخي اشكالات در نقشههاي كاغذي، استفاده از آنها به عنوان مواد اولية تهية نقشه جديد منطقي نميباشد. روش دوم، تهيه نقشه از عكسهاي هوايي جديد است. در صورتي كه نقشههاي موجود قابل اتكا و اطمينان نباشند بديهي است كه از روش دوم استفاده شود.
در شهرداري تبريز، ما از آذرماه 1379 برنامه ريزيهاي اوليه را براي دستيابي به اين منبع ارزشمند اطلاعاتي شروع كرديم. طي هماهنگيهاي مستمر با سازمان نقشه برداري كشور نهايتاً در اسفند 79 موافقتنامة انجام عمليات عكسبرداري از شهر و دشت تبريز به امضاي شهردار محترم تبريز و نمايندة سازمان نقشه برداري رسيد.
با پيگيريهايي كه صورت گرفت، برنامه پرواز براي تبريز با اخذ مجوز از ستاد مشترك نيروهاي مسلح تنظيم و در مرداد سال80 عمليات پرواز در محدودهاي به وسعت 145700 هكتار و در عرض 12 روز بر فراز شهر و دشت تبريز صورت گرفت كه حاصل آن تهيه تعداد 2271 قطعه عكس در مقياسهاي 1:10000 و 1:4000 به ترتيب از دشت و شهر تبريز بود.
اين عكسها با هزينة 340 ميليون ريال در بهمن ماه از سازمان نقشه برداري تحويل گرفته شده و هم اكنون برنامهريزيهاي لازم براي شروع عمليات تبديل اين عكسها به نقشههاي مورد نياز براي سيستم اطلاعات جغرافيايي و ساير موارد در دو مقياس 1:2000 و 1:1000 صورت ميگيرد. بديهي است كه اولويت انجام مراحل تبديل با محدودة ساختماني شهر تبريز است كه در اين طرح معادل 28700 هكتار ميباشد.
تفاوت و برتري اصلي اين نقشهها بر نقشههاي مورد استفاده در سيستمهاي كاغذي شهرداري اين است كه هر نقطهاي روي اين نقشهها داراي مختصات طول و عرض جغرافيايي و متصل به سيستم تعيين موقعيت جهاني (Global Positioning System)بوده و بنابراين مهمترين ويژگي توليد نقشه به اين شيوه، معنيدار بودن هر نقطهاي از نقشه براي سيستم رايانهاي است كه امكان برقراري ارتباط بين زمين و اطلاعات توصيفي مربوط به آن را فراهم مينمايد. به عبارت ديگر محصول اين اقدامات به صورت اولين نقشة رقومي(Digital) و برداري (Vectoral) از شهر تبريز خواهد بود.